Програми на ЕУ

Инструментот за претпристапна помош (ИПА) е главниот финансиски инструмент на Европската Унија кој треба да го унапреди процесот на пристапување на земјите кандидати и потенцијални кандидати за членство во Унијата. Со повеќе измени од првата временска перспектива, 2007-2013, веќе на сила е стапена втората верзија на инструментот, ИПА 2, која ќе се спроведува во периодот 2014-2020 година. Претходните 5 компоненти - Помош при транзиција, Прекугранична соработка, Регионален развој, Човечки ресурси и Рурален развој, сега се заменуваат со области на дејствување: Демократија и владеење, Владеење на право и основни права, Животна средина, Транспорт, Конкурентност и иновации, Социјален развој, Земјоделие и рурален развој, Регионална и територијална соработка, односно е воведен секторски пристап во управување со алоцираната финансиска помош.

За периодот 2014-2020 година за Република Македонија во рамките на ИПА 2 предвидени се околу 664 милиони евра. Потенцијални корисници на алоцираните средства се сите јавни институции, министерства, државни агенции, општини, образовни институции, невладини организации и правни субјекти кои ги застапуваат интересите на приватниот сектор (стопански комори, здруженија). Целокупната координација на ИПА II му е доделена на Генералниот Директорат за проширување на ЕУ, со исклучок на поддршката за земјоделството и руралниот развој која што останува во надлежност на Генералниот Директорат за земјоделство и рурален развој. Во РМ, главен координатор на спроведувањето на овој инструмент е Националниот ИПА координатор, односно Заменикот Претседател на Владата на РМ задолжен за европски прашања.

Повеќе детали за ИПА 2 инструментот можат да се најдат на:

http://ec.europa.eu/enlargement/instruments/funding-by-country/former-yugoslav-republic-of-macedonia/index_en.htm или на http://www.sep.gov.mk/content/?id=154#.V3JXv9J9670

КОСМЕ е главниот инструмент на ЕУ за финансиска поддршка на малите и средни претпријатија кој има вкупен буџет од 2.3 милијарди. Инструментот има 4 главни форми на поддршка: олеснување на пристап до финансии, поддршка за интернационализација и пристап до пазари, создавање на околина за развој на конкурентност и охрабрување на претприемачка култура. Република Македонија, односно македонските компании се квалификувани корисници на средствата на програмата. Генерално, во рамките на програмата се поддржуваат активности како обезбедување на капитал за раст, пристап до пазари, лобирање за подобрување на законската рамка за работењет на МСП, поддршка на кластери, дигитализација на бизнис заедницата, истражувања, размена на најдобри практики и пилот проекти за претриемничко образование, менторинг и поддршка на нови претприемачи вклучително млади, стари и жени како и Ерасмус за претприемачи која предвидува прекугранична размена и работа со искусен претрпиемач во друга земја во период од 6 месеци.

Веб страната на Програмата КОСМЕ е на следниот линк:

http://ec.europa.eu/growth/smes/cosme/

Програмата Хоризонт е најголемата програма на ЕУ за истражување и развој со вкупно алоцирани 80 милијарди евра за периодот 2014-2020. Главната цел на програмата е да пренеси повеќе идеи од лабараторија на отворен пазар а истата фокусот го става на иновациите во комерцијалното работење. За секоја земја/регион постои посебен “патоказ” со стратешки определби за поддршка. Република Македонија е во група со сите земји кои се дел од процесот на проширување на ЕУ. Целта на Хоризонт за овие земји е достигнување на европските стандарди и забрзување на интеграцијата со Унијата. Дел од областите за кои може да се бара поддршка од Хоризонт се: иновации кај мали и средни претпријатија, земјоделство, шумарство, биотехнологија, енергија, животна средина, храна.

Деталите за програмата можат да се најдат на:

https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/

Инструментот располага со вкупно 3 милијарди евра за периодот 2014-2020 година. Истиот треба да им помогне на компаниите кои имаат висок потенцијал во развивањето на пионерски иновативни идеи за продукти, услуги и процеси и кои се подготвени да се соочат со глобалната конкуренција. Примарен таргет на инструментот се МСП со голем иновативен, комерцијален потенцијал, како и перспектива за равој и интернационализација во работењето. Инструментот предвидува три фази и тоа - проценка на изводливоста, иновативни проекти и  комерцијализација. Средствата на инструментот се достапни македонските компании а повеќе детали за истиот можат да се најдат на:

https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/en/h2020-section/sme-instrument

Програмата ги спојува претходните ЕУ програми Култура и Медиуми. Вкупниот буџет на Креативна Европа за периодот 2014 - 2020 изнесува 1.46 милијарди евра. Програмата е наменета за сите организации од културата и содржи три главни подпрограми: Култура, за која се предвидени 56% од вкупниот буџет на програмата, Медиуми со алоцирани 31% од буџетот на програмата и Меѓусекторски проекти со околу 13% од вкупниот буџет. Целите на Креативна Европа се: помош на креативните и културни сектори во искористувањето на можностите на дигиталното време и глобализацијата, овозможување на овие сектори да го достигнат нивниот економски потенцијал придонесувајќи кон одржлив раст, нови работни места и социјална кохезија како и давање на европските сектори медиуми и култура пристап до нови интернационални можности, пазари и публика. Одговорна институција за спроведувањето на програмата е Образовна, Културна и Аудиовизуелна Извршна Агенција – EACEA а контакт точка во Република Македонија за Програмата е Агенцијата за филм.

Повеќе детали за програмата можат да се најдат на:

 http://eacea.ec.europa.eu/creative-europe_en или на http://www.ced.mk/mk/